مقالات تجارت آلیاژ مقالاتی از فلزات پرکاربرد
دو نوع فرآیند برای تولید انواع ورق سیاه استفاده می شود؛ محصول حاصل از عملیات نورد گرم، ورق سیاه نام دارد و ورق st37 نمونه‌ای از این نوع ورق ها است. همچنین ورق روغنی در نتیجه فرآیند نورد سرد بدست می آید. در بیان تفاوت بین ورق سیاه و ورق روغنی اولین تفاوت روش تولید آن‌ها در نظر گرفته می شود؛ زیرا فولادهایی که با فرآیند نورد گرم تولید شده اند در مقایسه با فولادهای تولید شده به روش نورد سرد از کیفیت کمتری برخوردار هستند. همچنین ورق های تولیدی در فرآیند نورد گرم بلافاصله در عملیات تولید استفاده می شوند که در این صورت نیازی به گرمایش مجدد ندارند. حجم این فولادها یا ورق ها بعد از تولید با کاهش دما، کم می یابد؛ بنابراین در ورق سیاه نسبت به ورق روغنی کنترل کمتری برای تغییر اندازه و شکل فولاد وجود دارد.
مقایسه ورق روغنی و ورق سیاه
همان طور که بیان شد مهم ترین تفاوت این دو ورق و همچنین تفاوت ورق سیاه و گالوانیزه در روش تولید این فولادها می‌باشد. تفاوت های بین ورق سیاه و روغنی از جنبه های مختلفی قابل بررسی است که در ادامه 5 تفاوت ورق سیاه و روغنی را بیان می کنیم.
فرآیند تولید
فرآیند تولید ورق سیاه به روش نورد گرم و در حرارتی بالاتر از دمای تبلور مجدد فولاد که بیشتر از 1100 درجه سانتی گراد است، انجام می شود. به طور خلاصه عملیات نورد گرم شامل مراحل زیر است:
- قرار دادن اسب در کوره پیش گرم
- شستشوی سطح اسلب با اسید برای کاهش دمای آن
- اعمال فرایند نورد گرم خشن
- انجام فرآیند نورد گرم نهایی
- عملیات خنک کاری
- عملیات کلاف پیچی
در فرآیند تولید ورق روغنی برخی مراحل با مراحل تولید ورق سیاه مشابه است؛ با این تفاوت که مرحله آخر شامل عملیات نورد سرد می شود. به طور خلاصه فرآیند تولید ورق روغنی به شرح زیر است:
- انجام عملیات خنک کاری بعد از نورد گرم
- عملیات اسید شویی و روغن کاری با هدف راحت‌تر شدن فرآیند نورد سرد و کاهش استهلاک غلتک ها
- مرحله انجام کلاف پیچی
- انجام فرآیند نورد سرد
- عملیات نهایی
نکته مهم: دو روش برای روغن کاری ورق های روغنی شامل پاشش مستقیم (مناسب برای روغن کاری ورق های نازک) و روش پاشش مدار بسته وجود دارد. در روش اول روغن بر روی ورق پاشیده می شود و در روش دوم پاشش روغن روی غلتک های نورد صورت می گیرد.
تفاوت ورق سیاه و روغنی از نظر کیفیت
محصولاتی مثل ورق های روغنی و گالوانیزه در طی فرآیند نورد سرد تولید می شوند و کیفیت بالاتری نسبت به ورق های تولید شده به روش نورد گرم دارند. این محصولات دارای سطحی کاملا یکدست، صاف و صیقلی هستند؛ در صورتی که ورق سیاه بعد از اتمام فرآیند نورد گرم تحت هیچ گونه عملیاتی قرار نمی گیرد و به همان شکل در تولید استفاده می شود. به همین دلیل ورق سیاه دارای سطحی زبر و کیفیت پایین تری است. حالت زیر و صاف سطوح این فولادها ظاهری ترین تفاوت ورق سیاه و گالوانیزه به شمار می رود.
تفاوت ورق سیاه و روغنی از نظر استاندارد تولید
استاندارد تولید عامل دیگر در تفاوت ورق سیاه و روغنی است؛ به طوری که تولید ورق سیاه مثل ورق st37 براساس EN:S235JR ،ASTM:A283C ،UNI:FE360B ،JIS:SS400 ،DIN:17100 EN:1002 ،ASTM:A572 ،JIS:G3106 و DIN:17100 تولید می‌شود؛ ولی ساخت ورق های روغنی طبق استانداردهای JIS:G3141، ASTM:A1008 و EN:10130 صورت می گیرد.
تفاوت ورق سیاه و روغنی از نظر کاربرد
ورق سیاه دارای ابعاد و ضخامت بیشتری بوده و در کارهای صنعتی که نیاز به محصولات با ابعاد بزرگ است کاربرد دارد. به عنوان مثال از این ورق ها در تولید مخازن ذخیره در ابعاد بزرگ، تانکر سازی، کشتی سازی، صنایع فلزی سنگین، لوله سازی و ساختمان سازی استفاده می شود. در مقابل ورق های روغنی ضخامت و ابعاد کمتری داشته و در ساخت قطعات و محصولات کوچکتر که دوام و انعطاف پذیری زیاد دارند، به کار می روند. این ورق ها در صنایع ساختمانی، خودرو سازی، لوازم خانگی و مبلمان کاربرد دارند.
تفاوت ورق سیاه و روغنی از نظر قیمت
فرآیند تولید ورق روغنی دارای پیچیدگی بیشتری نسبت به فرآیند تولید ورق های سیاه است؛ از این رو هزینه تولید آن‌ها نیز بیشتر خواهد بود. همچنین سطح ورق هی روغنی صاف و صیقلی بوده و برای تولد محصولاتی که از لحاظ ظاهری اهمیت دارند استفاده می شود که دارای ارزش بیشتری است. با توجه به این موارد قیمت ورق های روغنی بالاتر از قیمت ورق سیاه می باشد.
مزایا و معایب ورق های روغنی و سیاه
ورق های روغنی و سیاه با توجه به فرآیند تولید متفاوتی که دارند می توانند مزایا و معایبی داشته باشند. یکی از معایب ورق سیاه عدم وجود ابعاد دقیق در این محصول است؛ در حالی که طی فرآیند نورد سرد ورق های روغنی ابعاد دقیق تری دارند. ورق های روغنی و گالوانیزه دارای اشکال محدودتری بوده و فقط به شکل مربع، مدور و مسطح قابل تغییر شکل هستند؛ ولی ورق سیاه در مقایسه با ورق های روغنی و گالوانیزه انعطاف پذیری بیشتری دارند و می توان آن ها را به شکل های مختلفی در آورد. این مورد می تواند به عنوان تفاوت ورق سیاه و گالوانیزه نیز بیان شود. علاوه بر این ورق سیاه فاقد مقاومت زیاد در برابر زنگ زدگی و خوردگی است؛ ولی از ورق های گالوانیزه در محیط مرطوب می توان استفاده کرد.
جمع بندی
اصلی ترین تفاوت ورق سیاه و روغنی در فرآیند تولید این دو ورق است و بیشترین تفاوت در اندازه و شکل، قابلیت کشسانی و انعطاف پذیر آن ها دیده می شود. آشنایی با ویژگی ها و تفاوت هایی که این دو ورق با هم دارند می تواند راهنمای خوبی برای خرید ورق های فولادی باشد تا بتوان سازی با کیفیت تری با این متریال ساخت. در این مقاله به طور مختصر در مورد تفاوت های دو ورق سیاه و روغنی و مزایا و معایب آن ها صحبت کردیم.
