معرفی انواع پیچ های ساختمانی و سازه ای

پیچ‌ های ساختمانی و سازه‌ای از جمله مهم‌ترین اجزای اتصال در ساختارهای عمرانی و صنعتی به شمار می‌روند. این قطعات کوچک اما حیاتی، نقش کلیدی در حفظ پایداری و یکپارچگی سازه‌ها ایفا می‌کنند. در هر سازه، از اسکلت‌های فلزی گرفته تا ساختمان‌های بتنی، انتخاب صحیح پیچ‌ها تأثیر مستقیمی بر ایمنی، استحکام و دوام آن دارد. پیچ‌ها علاوه بر ایجاد اتصالات قوی، با توجه به نوع طراحی و مواد سازنده، می‌توانند در برابر بارهای کششی، فشاری و برشی مقاومت کنند. در این مقاله، با معرفی انواع پیچ های ساختمانی و سازه‌ای و ویژگی‌های هر یک از آن‌ها، به بررسی نقش مهم این اجزا در صنعت ساختمان می‌پردازیم.

مشخصات پیچ‌ های ساختمانی

این پیچ‌ها در پروژه‌های ساختمانی بلندمرتبه، پل‌ها، و سوله‌ها به‌کار می‌روند و از جمله مزایای آن‌ها می‌توان به نصب سریع و مقاومت در برابر بارهای متناوب اشاره کرد. پیچ‌های فولادی به دلیل مقاومت بالا و قابلیت استفاده در شرایط مختلف، از جمله رایج‌ترین انواع پیچ‌ها در صنایع مختلف به ویژه در ساخت‌وساز هستند. مشخصات اصلی پیچ های ساختمانی به موارد زیر تقسیم می‌شوند:

1. جنس مواد اولیه:

پیچ‌های فولادی از آلیاژهای مختلف فولاد تولید می‌شوند که شامل فولاد کربنی، فولاد آلیاژی و فولاد ضد زنگ (Stainless Steel) است. نوع فولاد استفاده شده تأثیر زیادی بر روی خواص مکانیکی، مقاومت در برابر خوردگی و کاربردهای مختلف پیچ دارد.

2. مقاومت مکانیکی:

با توجه به استانداردها و نیازهای پروژه‌های مختلف در کلاس‌های مقاومتی مختلف (مثل 8.8، 10.9 و 12.9) تولید می‌شوند. این اعداد نشان‌دهنده استحکام کششی و استحکام تسلیم فولاد هستند. به‌طور مثال، پیچ کلاس 8.8 مقاومت کششی بالاتری نسبت به پیچ‌های معمولی دارد و برای اتصالاتی که تحت بارهای سنگین قرار می‌گیرند، مناسب است.

3. پوشش‌های محافظ:

معمولاً برای محافظت در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی با پوشش‌های مختلف مانند گالوانیزه گرم، گالوانیزه سرد، پوشش فسفاته یا پوشش نیتریدی ارائه می‌شوند. پیچ‌های فولادی بدون پوشش در محیط‌های خشک و بدون خوردگی به کار می‌روند، اما در محیط‌های مرطوب یا خورنده، پیچ‌های گالوانیزه یا ضد زنگ ترجیح داده می‌شوند.

4. رزوه‌ها:

پیچ‌های فولادی می‌توانند با رزوه‌های ریز یا درشت تولید شوند. انتخاب نوع رزوه به نوع کاربرد و نیازهای اتصال بستگی دارد. رزوه‌های درشت برای اتصالات با فشار کمتر و رزوه‌های ریز برای اتصالاتی که به دقت بیشتری نیاز دارند، استفاده می‌شوند.

5. استانداردها:

بر اساس استانداردهای مختلف بین‌المللی مانند ISO 898-1، DIN 931 و ASTM A325 تولید می‌شوند. این استانداردها مشخصات فنی دقیق پیچ‌ها را از نظر ابعاد، مقاومت مکانیکی و کاربردهای مختلف تعیین می‌کنند.

6. ابعاد و اندازه‌ها:

پیچ‌های فولادی در انواع و اندازه‌های مختلف تولید می‌شوند که شامل قطر پیچ، طول پیچ و اندازه رزوه است. اندازه‌های متداول شامل قطرهای M6، M8، M10 و M12 هستند که بسته به نیاز پروژه می‌توانند متفاوت باشند.

7. کاربردها:

به دلیل مقاومت بالا و خواص مکانیکی برجسته در صنایع ساختمانی، خودروسازی، پل‌سازی، ماشین‌آلات صنعتی و بسیاری از پروژه‌های زیرساختی استفاده می‌شوند. با توجه به این مشخصات، انتخاب پیچ فولادی مناسب برای هر پروژه نیازمند توجه به عوامل مختلفی مانند نوع بار، شرایط محیطی و الزامات فنی است.

انواع پیچ های ساختمانی

پیچ‌ های ساختمانی از جمله اتصالاتی هستند که برای ایجاد استحکام و پایداری در سازه‌ها استفاده می‌شوند. این پیچ‌ها بسته به نوع کاربرد و شرایط محیطی دارای انواع مختلفی هستند. در زیر به برخی از انواع پیچ‌های ساختمانی اشاره می‌شود:

1. پیچ شش‌گوش (Hex Bolt):

دارای سری شش‌گوش هستند که با استفاده از آچار به راحتی بسته می‌شوند. از آن‌ها برای اتصالات سنگین در سازه‌های فلزی و چوبی استفاده می‌شود و به دلیل استحکام بالا، یکی از پرکاربردترین پیچ‌ها در ساخت و ساز هستند.

2. پیچ خود حفار (Self-Drilling Screw):

این پیچ‌ها نوک تیز دارند و می‌توانند بدون نیاز به سوراخ‌کاری اولیه، مستقیماً به مواد وارد شوند. این ویژگی آن‌ها را برای اتصالات سریع و کارآمد در مواد نرم‌تر مانند چوب و پلاستیک بسیار مناسب می‌کند.

3. پیچ سر گرد (Round Head Screw):

با سر گرد که برای اتصالاتی استفاده می‌شوند که نیاز به زیبایی ظاهری بیشتری دارند. این پیچ‌ها معمولاً در نصب سطوح داخلی یا خارجی کاربرد دارند.

4. پیچ سر تخت (Flat Head Screw):

این پیچ‌ها سری صاف دارند و به گونه‌ای طراحی شده‌اند که پس از نصب، سطحشان هم‌سطح یا کمی پایین‌تر از سطح مواد قرار بگیرد. از آن‌ها برای اتصالاتی استفاده می‌شود که نیاز به پنهان بودن پیچ دارند.

5. پیچ خودکار (Self-Tapping Screw):

دارای شیارهایی هستند که با چرخاندن در مواد، شیارهای مخصوص خود را ایجاد می‌کنند. این پیچ‌ها معمولاً برای اتصالات فلزی و پلاستیکی استفاده می‌شوند و نیازی به مهره ندارند.

6. پیچ انکر (Anchor Bolt):

این پیچ‌ها به‌طور خاص برای اتصالات به بتن یا دیوارهای آجری طراحی شده‌اند. آن‌ها پس از نصب به شدت محکم می‌شوند و در ساخت سازه‌های سنگین و نصب تجهیزات صنعتی استفاده می‌شوند.

7. پیچ تمام رزوه (Fully Threaded Bolt):

این پیچ‌ها در تمام طول خود دارای رزوه هستند و برای اتصالاتی که نیاز به تنظیم و قفل شدن دارند، استفاده می‌شوند. آن‌ها معمولاً در سازه‌هایی که نیاز به مقاومت بالا در برابر فشار دارند به کار می‌روند. هر نوع پیچ‌های ساختمانی دارای ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود است که بسته به نوع پروژه و نیاز سازه باید به درستی انتخاب شود.

پیچ‌های سازه‌ای چیست؟

پیچ‌های سازه‌ای (Structural Bolts) نوعی پیچ‌های با استحکام بالا هستند که به‌طور ویژه برای اتصالات سازه‌ای در پروژه‌های عمرانی و ساختمانی طراحی شده‌اند. این پیچ‌ها برای متصل کردن اعضای فلزی، مانند تیرآهن‌ها، ستون‌ها، و ورق‌های فولادی به کار می‌روند و در برابر بارهای سنگین و لرزش‌های سازه‌ای مقاومت بالایی دارند.

ویژگی های پیچ‌های سازه‌ای

در ادامه برخی از ویژگی های پیچ های سازه ای را بررسی می کنیم.

1. مواد اولیه با استحکام بالا: پیچ‌های سازه‌ای از فولادهای با استحکام بالا ساخته می‌شوند که بتوانند بارهای سنگین را تحمل کنند.
2. استانداردهای طراحی: این پیچ‌ها طبق استانداردهای مشخصی مانند ASTM A325 و A490 تولید می‌شوند که معیارهایی برای استحکام و ابعاد پیچ تعیین می‌کنند.
3. سطوح گالوانیزه یا پوشش ضد زنگ: برای محافظت در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی، معمولاً این پیچ‌ها گالوانیزه یا با پوشش‌های مخصوص مانند فسفات کاری یا روکش‌های ضد زنگ عرضه می‌شوند.
4. اندازه‌های بزرگتر: پیچ‌های سازه‌ای معمولاً بزرگتر از پیچ‌های معمولی هستند و در اندازه‌های M16 تا M36 و بیشتر تولید می‌شوند.