در مورد فولاد دمشق بیشتر بدانید

در خاور نزدیک برای ساخت تیغه‌های برنده مانند شمشیر از فولاد دمشق (Damascus steel) استفاده می‌کردند. و از فولاد ووتز بعنوان ماده‌ای خام برای ساخت آن بهره می‌بردند. از ویژگی‌های این فولاد می‌توان به طرح زیبا آن مانند امواج آب، مقاومت به ضربه، قابلیت تیز بودن و استحکام اشاره نمود.

فولاد دمشق چیست؟

فولاد دمشق را از ترکیب دو یا چند فولاد که بارها به هم متصل و آهنگری شده‌اند می‌سازند. و محصول نهایی فولادی زیبا با خصوصیات منحصر به فرد است. دلیل محبوبیت فولاد دمشقی ظاهر و خط و خطوط متعدد آن است که بخاطر ترکیب فولادها با یکدیگر ایجاد شده است. در ساخت فولاد دمشق از فولاد پر کربن و کم کربن استفاده می‌شود. فولاد پر کربن به آن سختی خوبی می‌بخشد و فولاد کم کربن چقرمگی و مقاومت آن در برابر شکست شکننده افزایش می‌دهد.

تاریخچه فولاد دمشق

تاریخچه فولاد دمشق به قرن ها قبل از میلاد، به طور دقیق تا سال 400 میلادی باز می گردد. و اگرچه، به هر طریقی، نام خود را از پایتخت سوریه گرفته است اما اصلاً از سوریه یا خاورمیانه نمی‌آید. در واقع، از هند یا سریلانکا وارد شد و حتی دمشق نامیده نشد بلکه به آن ووتز می‌گفتند، یک فولاد بوته ای با مجموعه ای از نوارها (شبیه به توپوگرافی یا امواج آب)، که از افزودن فریت، مارتنزیت و یا پرلیت در فولاد تشکیل شده است. فریت شکل کریستالی آهن است. مارتنزیت شکلی از فولاد کریستالی است. و پرلیت ترکیبی از فریت و سمنتیت (کاربید آهن AKA) است. فولاد Wootz شکل ناخالصی از فولاد است و این ناخالصی باعث ظاهر جذاب و استحکام آن شده است.

روش تولید فولاد دمشق

در قدیم تیز بودن تیغه‌هایی که توسط فولاد دمشق ساخته شده‌اند شهرت زیادی داشت. تولید این فولاد به وسیله وارد کردن فولاد ووتز از هند انجام می‌شد و شواهد نشان می‌دهند که استفاده از بوته ذوب قبل از رایج شدن در زمان ایالت تامیل نادو هند متداول بوده است. و از قرن سوم تا هفدهم اعراب این فلز را از هند وارد دمشق می‌کردند.

اما تولید تیغه‌های دمشقی در طول زمان دچار رکود شده و در سال 1750 تولید آن بسیار محدود گردید. که برخی علت آن را تاثیر ناخالصی مواد، مشکلات راه‌های تجاری برای تامین فلز، کمبود وانادیم و تنگستن در فلز خام، از بین رفتن دانش ساخت و مشکلات حمل و نقل و روابط هند با دیگر کشورها توسط انگلیس بیان کرده‌اند. و واقعیت این است که ما دیگر نمی‌دانیم فولاد دمشق به طور سنتی چگونه ساخته شده است.

بیشتر بخوانید: تاریخچه فولادسازی و فرایند تولید آن

تولید مجدد

از دست دادن تکنیک اصلی، مردم را از تلاش برای ساخت این ماده افسانه ای منع نکرده است. در حال حاضر، دو روش متداول برای تقریب آنچه که ما همچنان از آن به عنوان فولاد دمشق یاد خواهیم کرد وجود دارد: جوش بیلت و تکرار بوته.

جوش بیلت: توسط ویلیام اف موران (طراح چاقو مشهور و بنیانگذار انجمن بلیدسمیت آمریکا) در نمایشگاه انجمن چاقوسازان در سال 1973 معرفی شد. این روش به عنوان جوشکاری الگو نیز شناخته می شود. این تکنیک به یک چاقوساز نیاز دارد که چندین آلیاژ مختلف از فولاد و یا آهن را به هم جوش دهد و در یک شمش (یک میله یا استوانه فولادی) جوش داده و سپس آن تا کند تا ظاهر طرح دار دلخواه را به وجود آورد. این نسخه از فولاد معمولاً (و به اشتباه) به عنوان “دمشق” شناخته می شود. اگرچه این یک تکنیک هوشمندانه است و می تواند آلیاژهای تیغه ای فوق العاده زیبا و باورنکردنی قوی ایجاد کند، در واقع همان تکنیکی نیست که در ابتدا در سوریه باستان استفاده می شد. اما تفاوت میان الگوی جوشکاری و نسخه اصلی کاملا مشخص است.

شبیه سازی بوته: چند نمونه تاریخی مختلف از تکرار بوته فولادی دمشق وجود دارد، اگرچه هنوز نمی توان گفت که آیا  این روش ها صحیح هستند یا خیر. به عنوان مثال، در سال 1981، مقاله ای در نیویورک تایمز منتشر شد که در آن بیان شد که دو متالورژیست استنفورد (به نام های جفری وادسورث و اولگ دی شربی) این تکنیک را از طریق ایجاد یک آلیاژ فلزی “سوپرپلاستیک” دوباره کشف کردند. با استفاده از روش‌های معاصر، این محققان ادعا می‌کنند که تقریباً فولاد باستانی مبتنی بر Wootz را تکرار کرده‌اند.

تکنیک مشابهی نیز در مقاله ای در سال 1998 توسط J.D. Verhoeven، A.H. Pendray و W.E. کشف و منتشر شد. همانطور که گفتیم، تعیین اینکه آیا آنها در واقع در تکرار خود موفق بوده اند یا خیر، دشوار است. ممکن است یکی یا هر دوی این روش ها درست باشد.

ویژگی‌ها

فولاد دمشق به راحتی با طرح مواجی که دارد تشخیص است. جدا از ظاهر شیک و زیبایی شناسی زیبا، فولاد دمشق بسیار ارزشمند است زیرا سخت و انعطاف پذیر است و لبه تیز را حفظ می کند. سلاح های ساخته شده از فولاد دمشق بسیار برتر از سلاح های ساخته شده از آهن بود.

مقاومت در برابر خوردگی

فولاد دمشق در صورت عدم مراقبت مناسب می‌تواند زنگ بزند. برای جلوگیری از زنگ زدگی یا تغییر رنگ، باید مطمئن شوید که تیغه تمیز و خشک باقی می ماند. پس از تمیز کردن و خشک کردن چاقوی خود، باید آن را با موم روغن کاری کنید تا از نفوذ رطوبت بر تیغه جلوگیری شود.