مقالات تجارت آلیاژ مقالاتی از فلزات پرکاربرد
فولاد خوش تراش (اتومات) یکی از فلزات بسیار مهم و پرکاربرد در صنایع مختلف است. این فولاد کم کربن، خاصیت خوش‌تراشی را دارا بوده و در بسیاری از صنایع مانند خودروسازی، هواپیماسازی، ابزارسازی و ساخت قطعات صنعتی استفاده می‌شود. این نوع فولاد به طور خاص برای تولید انبوه قطعات دقیق با ظرافت بالا طراحی شده است. در این مقاله، به بررسی خصوصیات، کاربردها و مزایای فولادهای خوش تراش (اتومات) می‌پردازیم.
خصوصیات فولاد اتومات
- قابلیت ماشینکاری بالا: فولادهای خوش تراش (اتومات) بخاطر وجود ناخالصی‌هایی مانند گوگرد و فسفر، به راحتی تراشیده و شکل می‌گیرد این امر باعث می‌شود تا قطعات با سرعت و دقت بالا تولید شوند.
- فرم‌پذیری خوب: این نوع فولاد به دلیل ساختار نرم و انعطاف‌پذیر، به راحتی خم شده و شکل می‌گیرد.
- جوشکاری محدود: حضور ناخالصی‌هایی مانند گوگرد و فسفر در فولاد خوش تراش، جوشکاری آن را دشوار می‌کند.
- استحکام و سختی پایین: فولادهای خوش تراش (اتومات) به دلیل کربن کم، استحکام و سختی کمتری نسبت به سایر انواع فولاد دارد.
کاربردهای فولاد خوش تراش
- ساخت قطعات خودرو: پیچ و مهره، شفت، دنده، بلبرینگ و…
- ماشین آلات صنعتی: چرخ دنده، پین، بوش، واشر و…
- لوازم و تجهیزات: شیرآلات، اتصالات، ابزار دقیق و…
- صنعت ساختمان: میلگرد، ناودانی، قوطی و…
انواع فولاد اتومات
فولادهای خوش تراش بر اساس عناصر آلیاژی و کاربردشان به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که از جمله رایج‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فولاد 11SMnPb30: این نوع فولاد حاوی سرب است که قابلیت ماشینکاری آن را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. از این نوع فولاد در ساخت قطعات پیچیده و با ظرافت بالا استفاده می‌شود.
- فولاد 11SMnS: این نوع فولاد حاوی گوگرد است که آن را ارزان‌تر از نوع سرب‌دار می‌کند. از این نوع فولاد در ساخت قطعات ساده‌تر بکاربرده می‌شود.
- فولاد 14SMnPb: این نوع فولاد استحکام و سختی بیشتری نسبت به سایر انواع فولاد خوش تراش دارد. از این نوع فولاد در ساخت قطعاتی که نیاز به استحکام بیشتری دارند استفاده می‌گردد.
دسته بندی فولاد خوش تراش
فولادهای اتومات با توجه به عملیات حرارتی به سه گروه تقسیم می شوند.
- بدون عملیات حرارتی: فولادهای ساده کربنی که معمولاً بدون عملیات حرارتی استفاده می‌شوند.
- سمانته: فولادهای کم کربن که قابلیت سختکاری سطحی از طریق فرایند کربوراسیون را دارند.
- سخت شونده: فولادهای کربن متوسط که می‌توان با عملیات کوئنچ تمپر به آنها استحکام بخشید.
مزایای استفاده از فولادهای خوش تراش
- سرعت بالا در تولید: قابلیت ماشینکاری بالای این نوع فولاد، باعث شده تا قطعات با سرعت بالا به تولید انبوه برسد.
- کاهش ضایعات : قابلیت فرم‌پذیری خوب فولاد خوش تراش، ضایعات ناشی از فرآیند تولید را به حداقل می‌رساند.
- کاهش هزینه‌ها: قابلیت ماشینکاری آسان و بالا بودن سرعت تولید، هزینه‌های تولید را کاهش می‌دهد.
- دقت بالا : این فولاد قابلیت ماشین کاری بالایی دارد و این موضوع، امکان تولید قطعات با دقت بالا را فراهم می‌کند.
معایب استفاده از فولادهای اتومات
- استحکام و سختی پایین: فولاد اتومات کربن کمی دارند و این خود باعث شده استحکام و سختی کمتری نسبت به سایر فولاد داشته باشد.
- قابلیت جوشکاری محدود: وجود ناخالصی‌هایی مانند گوگرد و فسفر در فولاد خوش تراش، جوشکاری آن را سخت می‌کند.
- قیمت بالاتر: فولاد خوش تراش به دلیل مزایایی مانند سرعت بالا در تولید و دقت بالا، قیمت بالاتری نسبت به بقیه فولاد داشته باشد.
انتخاب و استفاده از فولاد خوش تراش (اتومات)
انتخاب نوع مناسب فولاد خوش تراش به عوامل مختلفی مانند کاربرد مورد نظر، شرایط ماشینکاری و خواص مورد نیاز قطعه نهایی بستگی دارد. در هنگام انتخاب فولاد خوش تراش باید به موارد زیر توجه کرد:
- نوع آلیاژ: انواع مختلف فولاد اتومات با آلیاژهای مختلف وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند.
- شرایط ماشینکاری: سرعت و نوع ماشینکاری باید با نوع فولاد انتخابی متناسب باشد.
- خواص مورد نیاز قطعه: استحکام، سختی، چقرمگی و سایر خواص مورد نیاز قطعه نهایی باید در نظر گرفته شود.
نتیجه‌گیری
فولاد اتومات یا خوش‌تراش با خصوصیت خاص خوش‌تراشی و خصوصیات فیزیکی و مکانیکی برجسته خود، در بسیاری از صنایع مانند خودروسازی، هواپیماسازی و صنعت قطعات صنعتی استفاده می‌شود. این نوع فولاد به دلیل دقت بالا، مقاومت بالا در برابر سایش، پایداری در برابر خستگی و مقاومت در برابر حرارت، از مزایای قابل توجهی برخوردار است. با توجه به این ویژگی‌ها، فولاد اتومات یا خوش‌تراش به عنوان یک ماده مهم و پرکاربرد در صنعت فلزات محسوب می‌شود.
