پارامتر و فاکتورهای تاثیر گذار بر هزینه سازه فولادی

امروزه فولاد در صنعت ساختمان سازی جایگاه مهمی پیدا کرده است و در این زمینه نیز بسیار پرکاربرد شده است. دلیل این موضوع هم استحکام بالا، دوام خوب، تطبیق پذیری مطلوب، عدم آسیب رسانی به طبیعت و… است که فولاد تمام آنها را به بهترین شکل برآورده می‌کند.

از طرف دیگر یکی از دغدغه‌های اصلی مهندسان ساختمان سازی و عمران این است که قبل از شروع پروژه، هزینه‌های نهایی و تمام شده پروژه را درست تخمین بزنند. این کار باعث می‌شود تا مدیران پروژه و معماران، تصمیمات آگاهانه‌ای بگیرند و در تخصیص بودجه، موضوع بهینه سازی را رعایت کنند. توجه داشته باشید که این کار معمولاً دشوار و سخت است؛ اما غیر ممکن نیست! در ادامه فاکتورها و پارامترهایی که بر هزینه تمام شده یک سازه فولادی (ساختمان فولادی) تاثیر می‌گذارند را نام می‌بریم و هر یک را بررسی می‌کنیم. اما قبل از آن بدانید که عظمت سازه (مساحت بنا، تعداد طبقات و…)، نوع فولاد به کار رفته در سازه، نوسانات قیمت فولاد، طراحی، پیچیدگی یا سفارشی بودن سازه و هزینه‌های جانبی در تعیین هزینه نهایی پروژه نقش اساسی دارند.

عوامل تاثیر گذار بر هزینه نهایی پروژه سازه فولادی

چندین عامل وجود دارد که در صورت استفاده از فولاد، تاثیر مستقیمی بر روی هزینه‌ نهایی پروژه می‌گذارند.

عظمت و اندازه سازه فولادی

بدیهی است که هرچه عظمت سازه (منظور از عظمت سازه مساحت سازه، تعداد طبقات و… می‌باشد) بزرگ‌تر باشد؛ فولاد به‌کار رفته در سازه نیز بیشتر خواهد شد. بیشترشدن فولاد مصرفی نیز باعث افزایش هزینه‌ها می‌شود. به این نکته هم توجه داشته باشید که هرچه عظمت سازه بیشتر شود؛ نه‌تنها میزان فولاد مصرفی افزایش می‌یابد بلکه استفاده از مصالح دیگر نیز با افزایش مواجه می‌شوند.

در کل هرچه عظمت یک سازه فولادی بیشتر باشد؛ فولاد و مصالح ساختمانی مصرفی در این سازه افزایش می‌یابند و این موضوع مستقیماً به افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز منجر می‌شود.

نوع فولاد به کار رفته در سازه فولادی

نوع فولاد به‌کار رفته در ساخت یک سازه نیز یکی دیگر از پارامترهایی است که  به ‌صورت مستقیم بر هزینه نهایی پروژه تاثیر می‌گذارد. همانطور که می‌دانید فولادها گرید بندی‌های مختلفی دارند. هر یک از این گریدها به دلیل ویژگی و خواص منحصربفردی که در خود جای داده‌اند؛ قیمت‌های متفاوتی نیز دارند. به همین دلیل مهندسان عمران و مدیران کنترل پروژه باید خواص گریدهای مختلف فولاد را بشناسند و متناسب با کاربرد (در زمینه ساخت و ساز)، مناسب‌ترین گرید فولاد را به کار ببرند.

به‌عنوان‌مثال مهندسان و مدیران پروژه اگر قصد بنا نهادن یک سازه در محیط مرطوب را دارند؛ باید از فولادی استفاده کنند که بالاترین میزان مقاومت در برابر خوردگی و زنگ زدگی را دارا باشد. از طرف دیگر اگر سازه مدنظر قرار است در یک محیط گرم و خشک ساخته شود؛ پارامترهای دیگری از جمله استحکام، دوام و انعطاف‌پذیری فولاد باید در اولویت‌های اولیه قرار گرفته شوند. چرا که در محیط‌های گرم و خشک، مقاومت فولاد در برابر رطوبت چندان اهمیت ندارد و پارامترهای دیگر اهمیت می‌یابند. در واقع مهندسان و مدیران پروژه با درک خواص فولادها و تطبیق آن با کاربرد موردنظر، می‌توانند در هزینه‌های ساخت‌وساز صرفه‌جویی کنند.

نوسانی بودن قیمت فولاد در بازارهای جهانی

همان‌طور که می‌دانید قیمت فولاد نیز تابعی از شرایط اقتصادی و بازار جهانی است. این موضوع سبب می‌شود تا قیمت فولاد به‌صورت لحظه‌ای تغییر کند. در واقع عوامل مختلفی همچون میزان عرضه و تقاضا، سیاست‌های تجاری، تأثیرات ژئوپلیتیکی، دردسترس‌بودن مواد خام و… بر قیمت فولاد تأثیر می‌گذارند و این عوامل، از جمله مهم‌ترین دلایل نوسانی بودن قیمت فولاد محسوب می‌شوند. ثابت نبودن نرخ فولاد (نوسانی بودن قیمت فولاد) یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین پارامترهای تعیین‌کننده هزینه نهایی پروژه محسوب می‌شود که مهندسان و مدیران پروژه باید در این زمینه دقت و تجربه کافی را داشته باشند. علاوه بر درنظرگرفتن این موضوع، مدیران و مهندسان باید از شرایط آینده بازار آگاهی داشته باشند و بتوانند با تحلیل‌های منطقی و اصولی، قیمت فولاد در آینده را به‌درستی حدس بزنند و بودجه مناسب و کافی را به آن اختصاص دهند. این موضوع باعث می‌شود تا هزینه تمام شده پروژه با هزینه تخمینی از سوی مهندسان و مدیران تا حدودی یکسان شود و در هزینه‌های تمام شده نیز صرفه‌جویی شود.

نوع طراحی و میزان پیچیدگی سازه فولادی از نظر معماری

یکی دیگر از پارامترهایی که بر هزینه نهایی پروژه و سازه فولادی تأثیر می‌گذارد؛ نوع طراحی و میزان پیچیدگی سازه است. در واقع هرچه طراحی و معماری سازه تخصصی‌تر و پیچیده‌تر باشد؛ هزینه‌های ساخت آن افزایش می‌یابد. دلیل این موضوع هم این است که هرچه طراحی و معماری یک سازه پیچیده‌تر باشد؛ قطعات فولادی به‌کار رفته در آن نیز باید ظاهر و هندسه پیچیده‌تری داشته باشند. برای آنکه یک فولاد با ظاهر و هندسه پیچیده‌تر تولید شود؛ باید فرایندهای پرهزینه و زمان بری بر روی آنها انجام شود (که این موضوع باعث افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز می‌شود). همچنین هرچه طراحی و ساختار یک سازه پیچیده‌تر باشد؛ به تحلیل‌های مهندسی بیشتری نیازمند است که این موضوع نیز افزایش هزینه‌های تمام شده پروژه را به دنبال دارد. بنابراین بسیار مهم است که قبل از شروع پروژه، نوع طراحی و میزان پیچیدگی سازه در نظر گرفته شود و متناسب با آن، بودجه کافی تخصیص داده شود.

پارامتر و فاکتورهای جانبی

توجه داشته باشید که علاوه بر عوامل مذکور، پارامتر و فاکتورهای جانبی دیگری نیز وجود دارند که بر هزینه تمام شده سازه فولادی تأثیر می‌گذارند. به‌عنوان‌مثال نیروی کار و موقعیت مکانی سازه، یکی از مهم‌ترین پارامترهایی هستند که باعث افزایش هزینه‌های مصرفی می‌شوند. همچنین زمان نیز افزایش هزینه را به دنبال دارد. چرا که هرچه پروژه بیشتر به طول بینجامد؛ هزینه‌های نیروی کار نیز افزایش پیدا می‌کنند. همچنین هرچه طراحی سازه پیچیده‌تر و تخصصی‌تر باشد؛ نیازمند نیروی کار مجرب با دستمزد بالاتر است.

جمع‌بندی

در بالا پارامتر و فاکتورهای تأثیرگذار بر هزینه نهایی پروژه (سازه فولادی) را بررسی کردیم. همچنین گفتیم که عظمت سازه، نوع فولاد به‌کار رفته، نوسانات قیمت فولاد، طراحی و معماری تخصصی سازه به طور مستقیم بر هزینه‌های نهایی سازه‌های فولادی تأثیر می‌گذارند. همچنین علاوه بر این موارد عوامل جانبی دیگری همچون دستمزد نیروی کار، موقعیت مکانی، مدت به طول انجامیدن پروژه و… بر هزینه‌های نهایی پروژه تأثیرگذارند. حال مهندسان و مدیران پروژه باید این عوامل را در نظر داشته باشند تا پروژه با کمترین هزینه و بهترین بازده به سرانجام برسد.

بیشتر بخوانید: کاربرد فولاد زنگ نزن در صنایع نظامی و ساختمانی