استنلس استیل و الوارهای چوب همواره یکی از متداول‌ترین و محبوب‌ترین مصالح ساختمانی محسوب می‌شوند که به دلیل ویژگی‌های متنوع و گسترده، در زمینه ساخت‌وساز بسیار پرکاربرد و پراستفاده هستند. به‌ عنوان ‌مثال از فولاد ضدزنگ در تشکیل فونداسیون، بتن‌های مسلح، چهارچوب‌ها و… استفاده می‌شود. از طرف دیگر از الوارهای چوب نیز در ساخت ستون‌ها، کف‌پوش‌ها، دیوارها و… استفاده می‌شود. در واقع هر دو را می‌توان به‌عنوان یک مصالح ساختمانی خوب و مطلوب به کار برد. اما سؤال اینجاست که چرا فولاد ضدزنگ در زمینه ساخت‌وساز نسبت به الوارهای چوب پرکاربردتر و پرطرف‌دارتر است؟

دلایل برتری استیل نسبت به الوارهای چوب در زمینه ساخت و ساز

اگرچه در ادامه به‌صورت دقیق به این سؤال پاسخ داده می‌شود؛ اما دلیل پرکاربرد بودن فولاد نسبت به الوارهای چوب در صنعت ساخت‌وساز این است که فولاد ضدزنگ دوام و استحکام بالاتری نسبت به چوب دارد. همچنین توجه داشته باشید که نگهداری و تعمیر ساختمان ساخته شده از چوب، نسبت به فولاد بسیار سخت‌تر است.

در ادامه همراه ما باشید تا 5 دلیل برتری فولاد ضدزنگ نسبت به الوارهای چوب در زمینه ساخت‌وساز را خدمت شما نام ببریم و همچنین  هر یک از آنها را توضیح دهیم.

استحکام و میزان مقاومت در برابر نیروهای وارد شده

برای یک سازه، میزان استحکام و مقاومت مصالح ساختمانی در برابر نیروهای وارد شده از اهمیت بالایی برخوردارند. چرا که یک سازه قرار است چندین سال متمادی نیروهایی که بر روی آن اثر می‌گذارند را تحمل کند. در واقع مصالح ساختمانی استفاده شده باید سالیان طولانی تحت نیروهای وارد شده، عملکرد خود را حفظ کنند و تخریب نشوند. در این زمینه، یعنی در زمینه استحکام و میزان مقاومت مصالح در برابر نیروهای وارده، فولاد ضدزنگ نسبت به الوارهای چوب عملکرد بسیار بهتری دارد. چرا که میزان استحکام گرید های مختلف فولاد ضدزنگ معمولاً بین 400 تا 2693 مگاپاسکال قرار می‌گیرد. این موضوع بدان معناست که استنلس استیل در برابر تنش و کرنش‌های وارد شده، از خود مقاومت بسیار مطلوبی نشان می‌دهد و همچنین در طولانی‌مدت نیز عملکرد خود را به‌خوبی حفظ می‌کند. از طرف دیگر با افزودن عناصر شیمیایی مختلف به ساختار فولاد ضدزنگ (آلیاژ کردن)، می‌توان مقاومت و استحکام این فلز را نیز افزایش داد. اما همان‌طور که می‌دانید الوارهای چوب از مقاومت و استحکام نسبتاً پایین‌تری برخوردارند. استحکام و مقاومت چوب به‌قدری است که شما با یک ضربه نسبتاً محکم می‌توانید آن را تخریب کنید. بنابراین اگر به دنبال استحکام بالاتر و حفظ عملکرد سازه در طولانی‌مدت هستید؛ فولاد ضدزنگ نسبت به الوارهای چوب ارجحیت دارد و استفاده از آن معقول‌تر است.

دوام و ماندگاری

همان‌طور که در بالا گفته شد دوام و ماندگاری مصالح ساختمانی از جمله مهم‌ترین مسائلی هستند که باید در ساخت‌وساز یک سازه در نظر گرفته شوند. فولاد ضدزنگ به دلیل استحکام بالاتر و ماندگاری بیشتر، در پروژه‌های ساختمانی بیشتر استفاده می‌شود. ماندگاری بیشتر باعث می‌شود تا بتوان از فولاد تا چندین دهه استفاده کرد. اما دوام و ماندگاری چوب به‌قدری است که تنها برای چند سال (نه چند دهه!) عملکرد خود را حفظ می‌کند.

روش‌ها و فرایندهای مختلفی وجود دارند که می‌توانند دوام استیل و الوارهای چوب را افزایش دهند. توجه داشته باشید که این فرایندها بر روی فولاد تنها یک‌بار انجام می‌شوند و فولاد می‌تواند چندین دهه دوام و عملکرد خود را حفظ کند. اما فرایندهایی که برای حفظ عملکرد و افزایش دوام چوب به کار می‌روند؛ باید هر 2 الی 4 سال، یک‌بار، مجدداً انجام شوند.

“گالوانیزه کردن” از جمله روش‌هایی است که برای افزایش دوام و مقاومت فولاد ضدزنگ در برابر شرایط نامطلوب استفاده می‌شود. در این روش فولاد ضدزنگ به کمک فلز روی پوشش داده می‌شود تا این فلز در برابر محیط‌های اکسیدکننده از مقاومت بهتری برخوردار شود (این موضوع باعث می‌شود تا فولاد ضدزنگ بدون هیچ‌گونه آسیبی چندین دهه کاربرد داشته باشد).

برای افزایش مقاومت چوب نیز هر دو الی سه سال، یک‌بار، آن را رنگ‌آمیزی می‌کنند. رنگ‌آمیزی‌کردن چوب باعث می‌شود تا دوام و مقاومت آن در برابر شرایط نامطلوب افزایش پیدا کند. اما توجه داشته باشید که رنگ‌آمیزی چوب به‌اندازه گالوانیزه کردن فولاد ضدزنگ، نمی‌تواند استحکام و دوام آن را افزایش دهد.

مقاومت در برابر حرارت و آتش‌سوزی

همان‌طور که می‌دانید در چوب، مواد سلولزی بسیاری وجود دارند. این مواد در برابر آتش و درجه حرارت‌های بالا، عملکرد بسیار ضعیفی دارند. در واقع هنگامی که مواد سلولزی در مجاورت آتش یا درجه حرارت‌های بالا قرار می‌گیرند؛ از خود مواد گازی منتشر می‌کنند. مواد گازی با هوای موجود در اتمسفر واکنش می‌دهند و منجر به تولید اکسیژن می‌شوند. افزایش اکسیژن نیز باعث گسترش آتش و همچنین سرعت گرفتن آتش‌سوزی می‌شود. بنابراین از نظر ایمنی و مقابله با آتش‌سوزی، الوارهای چوب عملکرد بسیار ضعیفی دارد (باعث گسترش آتش‌سوزی می‌شوند).

در طرف مقابل، فولاد ضدزنگ نه‌تنها یک مصالح ساختمانی غیرقابل‌احتراق محسوب می‌شود؛ بلکه در برابر آتش و درجه حرارت‌های بالا نیز از مقاومت بسیار خوبی بهره می‌برد. این ویژگی سبب می‌شود تا از گسترش بیش از حد آتش جلوگیری شود و تا حدود بسیار زیادی آتش‌سوزی محدود شود. همچنین آتش‌سوزی باعث تخریب یک سازه فولادی (بر خلاف سازه چوبی) نمی‌شود.

توجه داشته باشید که محدودشدن آتش‌سوزی و عدم تخریب ساختمان ساخته شده از فولاد ضدزنگ، باعث می‌شود تا فرصت کافی برای گریختن ساکنین از محل آتش‌سوزی و نجات‌یافتن آنها به وجود بیاید.

مقاومت کدام ماده در برابر رطوبت بهتر است؟

در ساختار فولاد (برخلاف چوب)، هیچ حفره یا تخلخلی وجود ندارد. این موضوع سبب می‌شود تا فولاد ضدزنگ در برابر شرایط جوی نامناسب (به‌عنوان‌مثال رطوبت بالا) از خود مقاومت بهتری نسبت به چوب نشان دهد. اکثر فولادها در برابر رطوبت و شرایط بد محیطی، عملکرد خود را حفظ می‌کنند و می‌توان از آنها در محیط‌های خارجی و داخلی سازه استفاده کرد.

ساختار متخلخل الوارهای چوبی باعث می‌شوند تا کوچک‌ترین رطوبت و شرایط نامطلوب محیطی به درون‌چوب نفوذ کند و به الیاف‌های آن آسیب وارد کند. این موضوع رفته‌رفته باعث پوسیدگی چوب می‌شود و احتمال تخریب سازه افزایش می‌یابد. بنابراین اگر قرار است سازه شما در محیطی رطوبتی بنا شود؛ بهترین گزینه، استفاده از فولاد ضدزنگ است.

کدام‌یک قابلیت بازیافت‌شدن دارد؟

الوارهای چوب از جمله موادی هستند که بازیافت‌کردن آنها بسیار زمان‌بر و دشوار است. از طرف دیگر پردازش مجدد و تعمیرکردن چوب نیز مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود. بنابراین چوب‌هایی که پوسیده می‌شوند و عملکرد خود را از دست می‌دهند؛ نمی‌توانند در چرخه بازیافت قرار بگیرند و مجدد استفاده شوند.

اما یکی از مهم‌ترین مزایای فولاد ضدزنگ برخلاف چوب، قابل‌بازیافت بودن آن است. در واقع شما می‌توانید ضایعات موجود فولاد را از کارخانه‌ها جمع‌آوری کنید و با انجام فرایندهایی، از آن به‌صورت مجدد استفاده کنید. توجه داشته باشید که بازیافت ‌شدن فولاد ضدزنگ به ویژگی‌ها و مقاومت خوب آن آسیبی وارد نمی‌کند. به همین دلیل است که در سال 2019 بیش از 70 درصد قوطی‌های فولادی بازیافت شده‌اند و به محصولات جدید تبدیل شدند.

نتیجه‌گیری و جمع‌بندی

در  این مقاله 5 دلیل برتری فولاد ضدزنگ نسبت به چوب را در زمینه ساخت‌وساز بیان کردیم و هر یک را نیز توضیح دادیم. دلایلی که به آنها پرداختیم عبارت‌اند از: استحکام، دوام، قابل ‌بازیافت بودن، میزان مقاومت در برابر رطوبت و عدم گسترش آتش‌سوزی. همچنین گفته شد که در تمام این موارد، فولاد ضدزنگ نسبت به چوب برتری دارد. اما این بدان معنا نیست که چوب مصالح ساختمانی نامناسبی است (بنابراین متناسب با نیاز و کاربرد خود بهترین متریال را انتخاب کنید).