مقالات تجارت آلیاژ مقالاتی از فلزات پرکاربرد
فولاد از صنایع مهم و پایه در جهان است و آلیاژهای فولاد برای مصارف مختلف کاربرد دارد. صنایع وابسته به فولاد نیز مانند خود صنایع فولاد نقش مهمی در توسعه اقتصادی جهان به عهده دارند و جزو ستون‌های دیگر صنایع پایه نظیر ماشین آلات، خودروسازی، معادن، حمل و نقل و ساختمان هستند.
فولاد کالایی مهم در جهان
فولاد بعد از نفت و گاز مقام دوم را در تجارت جهانی به خود اختصاص می‌دهد و تاثیر زیادی در رشد و توسعه صنعتی کشورها دارد. امروزه فولاد خام در جهان حدود یک میلیارد و ۶۱۱ میلیون تن تولید می‌شود و هند و چین و ژاپن و آمریکا بزرگترین تولید کنندگان فولاد هستند.
اهمیت سرمایه گذاری در فولاد و صنایع وابسته
سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد موجب توسعه اقتصادی می‌شود و مزیت‌های فراوانی دارد از جمله این مزیت‌های نسبی می‌توان به بازار خوب داخلی و کشورهای همسایه، دسترسی به آب‌های آزاد و تسلط بر تکنولوژی اشاره کرد. توسعه‌ی اقتصادی موجب توسعه صنایع فولادی می‌شود. امروزه با توسعه اقتصادی مصرف فولاد نیز افزایش یافته است. البته این ارتباط دو طرفه بوده و مصرف فولاد نیز توسعه اقتصادی را در پی دارد.
صنایع وابسته به فولاد
شامل صنایع مادر و صنایع معدن، صنایع بالادستی و کارخانجات تولید فولاد، صنایع تبدیلی و کارخانجات نورد گرم و نورد سرد، پوشش دهی و صنایع پایین دستی و کارگاهی می‌شود.
صنایع بالادستی فولاد
صنایع بالا دست فولاد نظیر استخراج، معادن، بهره‌برداری، سنگ آهن و آهن اسفنجی است. ماده اصلی صنعت فولاد آهن بوده که از معادن سنگ معدن اکسیدی استخراج می‌شود. در نتیجه آن بخش از صنعت فولاد که به معادن، اکتشاف و استخراج مربوط است جزو صنایع بالادستی محسوب می‌گردد. سرمایه‌گذاری در این بخش نیازمند گرفتن مجوزها بوده و سرمایه بالایی می‌خواهد. سنگ آهن بعد از اکتشاف و استخراج از معدن، کانه آرایی و غلیظ می‌شود و با مواد دیگر مانند زغال سنگ، کک و آهک به کارخانجات فولاد تحویل داده می‌شود. سپس احیا شده و ذوب می‌گردد و عملیات ریخته‌گری روی آن انجام می‌شود و نهایتا بر اساس نیاز به شمش، بیلت، بلوم و تختال تبدیل می‌شود. این مواد طی فرایندهای نورد گرم و نورد سرد به مقاطع مختلف تبدیل می‌شوند.
صنایع تبدیلی
بسیاری از بخش‌های وابسته به فولاد جزو فرایندهای تبدیلی است که محصول جدید تولید نشده و عمدتاً شامل فرایندهای میانی است. مثلاً صنایع وابسته به فولاد نورد گرم و نورد سرد موجب کاهش ضخامت و افزایش طول می‌شود. همچنین صنایع وابسته پوششی، موجب افزایش مقاومت به خوردگی شده و فولاد را برای مصارف بعدی آماده می‌کند.
صنایع پایین دست فولاد
صنایع پایین دست فولاد نظیر صنایع لوله و پروفیل، انتقال سیالات، بسته‌بندی و غیره می‌باشد. میزان اشتغال در صنایع پایین دستی بیشتر از بالادستی است. این صنایع شامل خودروسازی، ساختمان سازی، هوافضا، نیروگاه، صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، صنایع دریایی، کشاورزی، برق، الکترونیک، پزشکی، ابزار دقیق و قالب سازی است.
فولاد در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی نقش حیاتی دارد. در حقیقت مهم‌ترین فلز این حوزه فولاد است که در تمام مراحل تولید، فرآوری و توزیع استفاده می‌شود. از کاربردی‌ترین فولادهای این عرصه می‌توان به لوله‌های مانیسمان و ورق‌های فولادی اشاره کرد.
لوله‌های مانیسمان بدون درز و خط جوش است و مقاومت و استحکام بالایی در مقابل فشارهای وارد شده در حرارت‌های بالا دارند. انواع این لوله‌ها شامل لوله‌های هسته خارجی، لوله‌های هسته داخلی، لوله‌های جداری و لوله حفاری است. فولاد آلیاژی در این صنعت در لوله‌ها و صفحات به عنوان ماده مقاوم به خوردگی و فشار به کار برده می‌شود. این فولاد قابلیت استفاده در دماهای مختلف را دارد.
صنایع دریایی
در این صنایع، ورق‌های دریایی از فولاد ساخته می‌شوند. این فولاد در کشتی‌ها، سازه‌های ساحلی و پلتفرم‌های نفتی کاربرد دارد. فولاد دریایی باید به علت تماس مستمر با آب شور و هوا، مقاوم به خوردگی و محیط های نمکی باشد. همچنین مقاومت بالا در برابر کشش، ضربه، انعطاف پذیری، مقاومت به حرارت، عمر مفید و قابلیت آب بندی از ویژگی‌های این فولاد است تا در تغییرات دما و فشار محیط دریا نشکند.
صنعت خودروسازی
فولاد ماده اصلی در صنایع خودروسازی است. در واقع به علت مقاومت به خمش، ضربه پذیری و مقاومت به خوردگی در داخل و بدنه خارجی خودرو استفاده شده و موجب افزایش عمر قطعه و ایمنی سرنشینان می‌شود. در قسمت داخلی هم در اجزای ماشین مانند دنده‌ها، میل‌ها و موازنه‌ها کاربرد دارد.
صنایع ساختمانی
ساخت و ساز از مهم‌ترین صنایع وابسته به فولاد است. صنایع ساختمانی بیش از ۵۰ درصد فولاد جهان را به خود اختصاص می‌دهد. این کاربرد به علت استحکام و بافت مقاطع فولادی است. فولاد ساختمانی مقرون به صرفه، در دسترس و ایمن بوده و استحکام، تنوع، دوام و بازیافت ۱۰۰ درصدی دارد. در ساختمان‌سازی فولاد ماده‌ای مقاوم است و در ستون‌ها، تیرها، پل‌ها و حتی برج‌ها استفاده می‌شود و موجب مقاومت و پایداری سازه می‌گردد.
صنایع کشاورزی
صنعت کشاورزی جزو بازارهای بزرگ فولاد حساب می‌شود و از مقاطع فولادی به صورت مستقیم و غیر مستقیم بهره می‌گیرد. در کشاورزی از مراحل آغازی مانند آماده‌سازی زمین تا مراحل پایانی نظیر برداشت محصول از فولاد استفاده می‌شود.
فولاد نقش مهمی در ساخت ادوات کشاورزی دارد به همین دلیل مشکلات ناشی از صنایع فولادی در فعالیت‌های کشاورزی نیز اثرگذار است. فولاد کشاورزی باید مستحکم، مقاوم به سایش، مقاوم به ضربه، خوردگی و خستگی باشد. در ساخت ابزار کشاورزی و اجزای ماشین‌های کشاورزی از فولاد به دلیل مقاومت و ماندگاری بالا استفاده می‌شود.
صنایع پزشکی
برای ساخت ابزار جراحی، پزشکی و دندانپزشکی نیز به علت دقت و عملکرد مناسب و مقاوم بودن به خوردگی از فولاد ضد زنگ استفاده می‌شود. در واقع فولادهای این صنعت خطر عفونت را کاهش داده و دارای ماهیت ضد باکتری هستند. فولاد ضد زنگی که برای مصارف پزشکی استفاده می‌شود ۱۵ تا ۲۵ سال دوام دارد.
صنایع برق و الکترونیک
در این صنعت نیز از فولاد به عنوان ماده ساختاری استفاده می‌شود که دارای استحکام و مقاومت به خوردگی است.
صنایع هوافضا
فولاد در شرایط سخت محیطی و حرارتی مقاومت بالایی دارد به همین علت در تولید سازه‌ها و موتورها و تجهیزات هواپیمایی استفاده می‌شود. این ورق‌ها درجه‌ها و مشخصات خاصی دارند و استحکام تسلیمی آنها بالا است. اتصال دهنده‌ها در این صنعت باید از مقاومت به خوردگی، اکسیداسیون، مقاومت کششی، برشی و تنشی بالا برخوردار باشند. وزن سبک و قابلیت عملکرد در محیط‌های تنش زا از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین امکان آب‌بندی و خود قفل شدن جهت جلوگیری از نشت مایعات، فشار و شل شدن در این صنعت بسیار مهم می‌باشد.
صنایع نیروگاهی
صنایع نیروگاهی از صنایع وابسته به فولاد است و شامل نیروگاه‌های گازی، بخار، سیکل ترکیبی، هسته‌ای، آبی و بادی است. در نیروگاه‌ها جنس پره‌ها استنلس استیل است که باید مقاوم به خوردگی و سایش باشد. همچنین اجزای ثابت و متحرک نیروگاه‌ها مانند یاتاقان‌ها، شفت‌ها، دیسک‌ها و پیچ و مهره‌ها و… از جنس فولاد است. فولاد به علت تحمل بالا در برابر دما و فشار در صنایع نیروگاه حرارتی و هسته‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.
صنایع قالب سازی
در قالب‌سازی فولاد به علت مقاومت به فشار، مقاومت به حرارت، مقاومت به سایش، انعطاف پذیری، عمر بالا و کیفیت مناسب به عنوان ماده اصلی قالب‌ها، قطعات پرسکاری و تزریق پلاستیک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سرمایه‌گذاری در صنایع وابسته
سرمایه‌گذاری در این صنایع نیازمند دانش و آگاهی فنی، محاسبات دقیق مهندسی و طرح‌های اقتصادی است. همچنین باید رقبا، صنایع موجود، مواد اولیه و بازارهای هدف، حجم مورد نیاز سرمایه‌گذاری، امکانات لازم، محدودیت‌های قانونی، تکنولوژی و محصولات جایگزین مورد بررسی قرار گیرد. پیدا کردن خلا‌های این صنعت می‌تواند بهترین محل سرمایه‌گذاری در این حوزه می‌باشد.
