فرآیند شکاف کاری که به نامهای شکاف دهی یا تاچ کردن نیز شاخته میشوند به عمل برش فلزات برای ایجاد شکاف گفته میشود. این روش برای روی لوله و میله کاربرد دارد و از طریق پرس کاری و برش انجام میگردد.
شکاف کاری فلزات
در شکاف کاری فلزات قطعه توسط منگه به دستگاه وصل میشود. وجود این منگنه جهت یک برش دقیق و درست و نگه داشتن ورق اهمیت دارد و یک وسیله ضروری است. در مرحله بعدی توسط برش عمودی به سمت پایین همزمان با عمل پرس، سوراخ یا شکاف ایجاد میشود. گاهی ممکن است ایجاد شکاف، پیش زمینهای برای سهولت عملیات بعدی بر روی قطعه باشد. به عنوان مثال برای ساخت یک لوله تی شکل و ایجاد خم در گوشه و محل اتصال دو لوله باید از شکاف اولیه کمک گرفت.
در واقع این فرایند شامل پرسکاری و قیچی کاری است. برای انجام این روش انرژی کمتری مصرف میشود و هزینه آن نیز پایینتر است. در کارگاههای کوچکتر شکاف کاری فلزات را با روش برش عمودی به پرس منگنه به دلیل هزینه کمتر ترجیح میدهند و بخشی از کار خود را نیز به کارگاههای دیگر میسپارند.
لازم به ذکر است شکاف کاری بر روی لولههای بزرگ و سنگین توسط دستگاههای کوچک انجام نمیشود. برای قطعات بزرگ باید از برش پلاسما که در آن یک گاز نجیب با سرعت زیاد دمیده میشود استفاده نمود. در این حالت یک قوس الکتریکی بین سطح برش و گاز در سر نازل تشکیل میگردد و گاز به حالت پلاسما میرود. درجه حرارت بالای پلاسما فلز را ذوب کرده و برش انجام میشود.
نخستین ابزار برش لوله و پانچ توسط جولیوس وگل در آمریکا کشف شد. درست است که دقت عمل فرایند شکاف کاری مناسب است اما هنگام خروج از پرس به بررسی و رسیدگی نیاز دارد. همچنین انجام شکاف اولیه جهت خم نهایی بر روی قطعه برای عملیات خم نمودن تاثیر بالایی دارد و شکاف پیش نیاز خم کردن است.
انواع شکاف کاری فلزات
شکاف کاری لوله قبل از اتصال آن به منظور ایجاد شکلهای مختلف و با فرایند جوشکاری انجام میشود. قبل از مونتاژ، لوله ها بریده میشوند و شکاف جهت اتصال روی آنها ایجاد میشود.
شکاف کاری انتهایی
در انتهای لوله به منظور ایجاد زاویه مناسب برش انجام میشود که شکاف کاری انتهایی نام دارد. در اشکال نیم دایره این برش کاربرد دارد تا خروجی مناسب برای ساختار تی شکل به وجود بیاید.
شکاف کاری لوله توخالی
برای ایجاد برش توخالی نمیتوان از یک پانچ ساده برای ایجاد شکاف استفاده نمود زیرا احتمال لهیدگی لوله بالا میرود.
شکاف کاری جانبی
شکاف کاری جانبی به شکاف افست نیز معروف است. در دو حالت مانند کنار یک لوله با شکاف لچکی به منظور خم نمودن لوله و برای قطعات نیمه دایرهای و دایرهی ناقص و اتصال تی شکل مو کاربرد دارد.
کاربردها
بر روی لولهها به خصوص لولههای مربعی برای ایجاد لچکی باید برش مشخصی در سطح مقطع لوله انجام شود تا توسط فرایند جوشکاری بتوان به شکل مورد نظر دست یافت. در اندازههای کوچکتر مانند تولید جواهرات این عمل قبل از خم کردن و لحیم کردن برای به دست آوردن وجوه مورد نظر با دست انجام میشود.
جهت ساخت لولههای دایرهای همانند لوله استیل در مرحله اول باید بر روی لوله مورد نظر با استفاده از اره دوار یک سوراخ ایجاد نمود تا لوله تو خالی از یک زاویه نیمه عمود بریده شود که یک نیم دایره ایجاد میشود. با اتصال دو سر میله که زاویه نیمه عمود 45 درجه ای دارد حلقه نهای به صورت دایره تشکیل میگردد.
بیشتر بخوانید: نوردکاری چیست و انواع آن