تجهیزات مورد استفاده در کارخانههای تولید مواد غذایی به منظور رعایت بهداشت و نگهداری، از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند. مخزن استیل یکی از مهمترین عناصر در این صنایع محسوب میشود. این مخازن به دلیل مقاومت در برابر خوردگی و زنگ زدگی برای انباشت، نگهداری و انتقال مواد کاربرد دارند.
مخازن استیل با توجه به کاربرد و درخواست مشتریان به اشکال مختلفی مانند استوانهای، افقی و … ساخته میشوند. همچنین در ساخت آنها از ورقهای استیل متنوعی استفاده میشود. در ایران استفاده از ورق استیل 304 و 316 در بخشهای مختلف صنایع غذایی محبوبیت بیشتری دارد.
مخازن استیل صنایع غذایی
آهن، کروم و نیکل اصلی ترین عناصر تشکیل استنلس استیل ( Stainless Steel) هستند. در این آلیاژ حداقل درصد جرمی کروم 10/5 درصد و حداکثر درصد جرمی کربن 1/2 درصد است. تشکیل لایه سطحی اکسید کروم بر روی استیل، مانع از تماس بیشتر ماده با محیط اطراف میشود که این خاصیت ان را در برابر زنگ زدگی و خوردگی محافظت میکند. هر چقدر میزان کروم بیشتر باشد مقاومت استیل در برابر خوردگی و زنگ زدگی تقویت میشود و مقادیر عناصر دیگر مانند کربن، مولیبدن، منگنز و … نیز بر روی ویژگیهای استنلس استیل تاثیر گذار است.
در صنایع مواد غذایی مخازن استیل زمانی که بحث خوردگی یا بهداشت و یا هر دو مطرح شود مورد استفاده قرار میگیرد. این مخازن با توجه به نوع ساخت و تولید به سه گروه تک جداره، دو جداره و سه جداره طبقهبندی میشود که هر کدام ویژگی خاص و کاربردی متفاوت دارند. بعنوان مثال برای نگه داری یک سیال از مخزن استیل تک جداره، برای سیالتی که پایداری دما اهمیت دارد مخازن استیل دو جداره و برای عمل آوری یا پروسس محصولات لبنی مخزن استیل سه جداره کارایی دارد.
لوله های انتقال مواد غذایی، آب نما، همزن، نردبان، دریچه بازدید، سیستم دیجیتال گرمایشی و سرمایشی و … از تجهیزات جانبی مخازن استیل هستند. مهمترین فاکتور به منظور طراحی و ساخت مخزن استیل تعیین حجم مخزن است. همچنین شکل مخزن با توجه به نوع کاربری آن متفاوت است. مخازن مورد استفاده در کارخانههای تولید مواد غذایی 500 تا 10000 لیتر طرفیت دارند.
ویژگی مخازن با ورق استیل 304
گرید 304 استیل دارای حداقل 18 درصد کروم، 8 درصد نیکل و حداکثر 0.08 درصد کربن است. این فولاد آستنیتی نگیر بوده و توسط عملیات حرارتی سخت نمیشود. استنلس استیل 304 در برابر اکثر اسید ها، خوردگی و اکسیداسیون مقاوم است. بیش از 50 درصد مصرف کل استنلس استیل دنیا مربوط به استیل 304 میباشد.
استیل 304 در ساخت محفظه نگهداری اکثر مواد شیمیایی، رنگ های ارگانیک، محلول های استریلیزه کردن، طیف وسیعی از مواد شیمیایی غیر ارگانیک و مواد غذایی کاربرد دارد. همچنین این گرید به دلیل مقاومتی که در برابر اسیدهای موجود در گوشت، میوه، سبزیجات و شیر دارد در تولید یخچال، سینک ظرفشویی، اجاق گاز و … استفاده میشود.
مخازن استیل ساخته شده با ورق استیل 304، برای تجهیزات لبنی گزینهی بسیار مناسبی میباشد. لازم به ذکر است باید از مخزن استیل با گرید 304 در تمامی صنایعی که تجهیزات آنها در معرض اسید های حیوانی و گیاهی، چربیها و روغن ها قرار دارند استفاده شود.
ویژگی مخازن با ورق استیل 316
از ورق استیل 316 در شرایطی که مقاومت به خوردگی بالاتر از گرید 304 نیاز است استفاده میشود. گرید 316 نیز آستنیتی بوده و خاصیت غیرمغناطیسی دارد. همچنین قابل سخت شدن توسط عملیات حرارتی نیست. در این استیل میزان عنصر کربن حداکثر 0.08 درصد بوده و نیکل دارای مقدار بالاتری در گرید 316 نسبت به گرید 304 است.
وجود عنصر مولیبدن بیشتر (حداکثر 3%) در گرید 316 باعث شده است که نسبت به استیل 304 مقاومت بیشتری در برابر مواد خورنده شیمیایی، کلریدها و محلولها داشته باشد. به همین دلیل استنلس استیل 316 در محیط های در معرض محلول های هیپوکلریتی، اسید های فسفری، نمک های سدیم و کلسیم، محلول و اسید های سولفیدی کاربرد دارد.
انواع مخازن استیل
- مخزن استیل استوانه ای
- مخزن استیل کروی
- مخزن استیل مخروطی
- مخزن استیل مکعبی
- مخزن استیل با ترکیبی از تمامی اشکال هندسی
بیشتر بخوانید: ۶ نکته هنگام استفاده از استیل
موارد ساخت مخازن استیل
اصلی ترین اطلاعات مورد نیاز برای طراحی مخزن استیل شامل موارد زیر است که هر کدام تعدادی زیر مجموعه نیز دارند.
– حجم مورد نیاز
– نوع سیال: در این مرحله با توجه به نوع مواد جهت نگهداری یا پروسس، مشخص میشود کدام گرید از استیل مناسب است. بعنوان مثال برای سیلات بدون خوردگی، ورق استیل 304 و در غیر اینصورت ورق استیل 316 استفاده میگردد.
– کاربرد مخزن: جهت نگهداری و یا انجام فرایند بر روی سیال
– فضای موجود در سایت پروژه